بررسی طرز تلقی مؤدیان نسبت به منصفانه بودن نظام مالیات بر درآمد و تاثیر آن بر رفتار تمکین داوطلبانه مؤدیان مشاغل غرب تهران

چکیده مالیات یکی از منابع مهم درآمدی دولت¬هاست و از این رو سازمانهای مالیاتی به دنبال رویکردهایی هستند که کارایی آنها را ارتقاء بخشد. امروزه تمکین داوطلبانه یکی از رهیافت های موثر برای بهبود کارایی سازمانهای مالیاتی شناخته شده است و مراجع ذیصلاح در تلاش اند با شناسایی عوامل موثر بر تمکین داوطلبانه، آن را در جهت نیل به اهداف سازمانهای مالیاتی که همانا افزایش وصولی مالیاتی، کاهش هزینه ها و تامین رضایتمندی مودیان است تقویت کنند. در ارتقاء تمکین داوطلبانه، معمولاً عوامل اجرایی و حقوقی مورد توجه قرار می گیرند و کمتر به عوامل درونی و روانشناختی پرداخته شده است. این در حالی است که بر اساس تحقیقات به عمل آمده در سطح بین الملل، عوامل درونی و روانشناختی نیز به اندازه ی عوامل اجرایی و اقتصادی با اهمیت هستند. پژوهش حاضر با توجه به عوامل درونی و روانشناختی کوشیده است تا در چارچوب تحقیقی توصیفی- پیمایشی با توزیع پسشنامه در میان مودیان مشاغل غرب تهران، تاثیر عوامل یاد شده از جمله درک انصاف نظام مالیاتی، هنجارهای ذهنی، قدرت کنترل رفتار و شیوه¬ی نگرش مودی به تمکین را بر روی رفتار تمکین مورد بررسی قرار دهد. در همین راستا تاثیر پیچیدگی نظام مالیاتی و دانش مالیاتی مودی بر درک انصاف مالیاتی و قدرت کنترل رفتار نیز مورد بررسی قرار گرفته است. برای آزمون فرضیه ها از روشهای تحلیل آماری به شیوه¬ی مدل یابی معاملات ساختاری بهره گرفته شده است. نتایج تحقیق نشان می دهد که درک انصاف نظام مالیاتی بطور معناداری رفتار تمکین مالیاتی را تحت تاثیر قرار می دهد؛ همچنین طبق یافته های تحقیق دانش مالیاتی مودی تاثیر مستقیم و قوی بر درک انصاف مالیاتی دارد؛ مبتنی بر نتایج بدست آمده پیچیدگی نظام مالیاتی نیز بطور معکوس رفتارهای تمکین را تحت تاثیر قرار می دهد؛ یافته ها حاکی از آن است که هنجارهای ذهنی و شیوه ی نگرش مودی به تمکین نیز رفتارهای تمکین را تحت تاثیر قرار می دهند اما این اثرگذاری چندان قوی نیست. دانش مالیاتی مودی و پیچیدگی نظام مالیاتی تاثیر مستقیم و قوی بر کنترل رفتار مبنی بر عدم تمکین دارد اما با این حال بین رفتارهای تمکین و قدرت کنترل رفتار رابطه¬ی معناداری وجود ندارد.